Marketing Myopia: Bài Học Kodak, Nokia

Từng là những tượng đài sừng sững, thống trị thị trường máy ảnh và điện thoại, Kodak và Nokia lại phải ngậm ngùi nhìn đế chế của mình sụp đổ. Nguyên nhân sâu xa dẫn đến kết cục bi thảm này chính là Marketing Myopia – “điểm mù” nguy hiểm trong tư duy tiếp thị. Vậy Marketing Myopia là gì? Nó đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng như thế nào đối với Kodak và Nokia? Và quan trọng hơn, làm thế nào để doanh nghiệp Việt Nam tránh khỏi “cái bẫy” này? Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây.

Marketing Myopia – Khi Hào Quang Thành Công Che Mờ Tầm Nhìn Chiến Lược

Định Nghĩa Marketing Myopia: “Cận Thị” Trong Tư Duy Tiếp Thị

Thuật ngữ Marketing Myopia (Tiếp thị thiển cận) được giới thiệu lần đầu bởi Giáo sư Theodore Levitt, một nhà kinh tế học và giáo sư marketing nổi tiếng tại Harvard Business School. Ông định nghĩa Marketing Myopia là tình trạng các doanh nghiệp chỉ tập trung vào việc thỏa mãn lợi nhuận trước mắt, thay vì nghiên cứu và đáp ứng nhu cầu thực sự của khách hàng.

Nhiều doanh nghiệp sau khi đạt được thành công ban đầu thường rơi vào “vết xe đổ” của Marketing Myopia. Họ lầm tưởng rằng thành công hiện tại sẽ kéo dài mãi mãi, dẫn đến sự tự mãn và thiếu đổi mới. Thay vì đặt khách hàng làm trọng tâm, họ chỉ tập trung vào sản phẩm hoặc ngành hàng đã mang lại lợi nhuận, bỏ qua những thay đổi trong nhu cầu và mong muốn của thị trường.

Vì Sao Marketing Myopia Nguy Hiểm?

Thực tế, mọi sản phẩm đều phải đáp ứng một nhu cầu cụ thể hoặc giải quyết một vấn đề cho khách hàng. Tuy nhiên, nhu cầu này luôn biến đổi, cùng với đó là sự xuất hiện của những insight mới và sự cạnh tranh gay gắt từ đối thủ. Khi thông điệp tiếp thị không còn phù hợp với nhu cầu thị trường, doanh nghiệp sẽ nhanh chóng bị tụt hậu và đào thải.

Lỗi tiếp thị thiển cận xuất hiện dưới nhiều hình thức, từ những sai lầm nhỏ như chỉ tập trung quảng cáo sản phẩm, lặp lại chiến lược cũ, đến những sai lầm lớn hơn như thiếu nghiên cứu thị trường, không đổi mới sản phẩm và từ chối công nghệ mới.

Bản Chất Của Marketing Myopia: Giải Pháp Thay Vì Sản Phẩm

Yếu tố cốt lõi dẫn đến Marketing Myopia nằm ở cách doanh nghiệp và nhà tiếp thị nhìn nhận nhu cầu của người tiêu dùng. Thay vì chỉ bán “sản phẩm,” doanh nghiệp cần cung cấp “giải pháp” cho vấn đề mà khách hàng đang gặp phải. Khi có những giải pháp tối ưu hơn, người tiêu dùng sẽ nhanh chóng rời bỏ những sản phẩm cũ. Đó là lý do vì sao “Marketing lấy khách hàng làm trọng tâm” trở thành kim chỉ nam trong bối cảnh hiện đại.

Modern Marketing Myopia: “Cận Thị” Thời Đại Số

Trong kỷ nguyên số, Marketing Myopia còn mang một hình thái mới: Modern Marketing Myopia. Nó xuất phát từ việc quá tập trung vào dữ liệu, bảng biểu và các con số mà quên mất những khách hàng thực tế, những người đang sử dụng sản phẩm của mình.

Việc chỉ dựa vào dữ liệu thống kê mà không tìm hiểu câu chuyện đằng sau, không thấu hiểu cảm xúc của khách hàng, sẽ khiến sự hiểu biết của thương hiệu trở nên hời hợt, chỉ nắm bắt được bề nổi mà không thể khai thác những insight sâu sắc.

Marketing Myopia có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí khiến cả một đế chế sụp đổ.

ROI Giảm Sút, Hiệu Quả Tiếp Thị Thấp

Khi hoạt động marketing không còn đáp ứng nhu cầu của khách hàng, sẽ rất khó để thúc đẩy họ mua sản phẩm. Dù quảng cáo có sáng tạo và hấp dẫn đến đâu, người tiêu dùng vẫn cần một sản phẩm giải quyết được vấn đề của họ. Do đó, Marketing Myopia dẫn đến hiệu quả tiếp thị thấp và khả năng chuyển đổi không cao.

Bỏ Lỡ Cơ Hội Doanh Thu Mới

Khi quá tập trung vào thành công của một sản phẩm, doanh nghiệp sẽ bỏ lỡ những nhu cầu mới và cơ hội kinh doanh tiềm năng trên thị trường. Trong khi đó, họ có thể tận dụng danh tiếng, công nghệ và các nguồn lực sẵn có để phát triển sản phẩm mới và khai thác những thị trường mới.

Bị Đào Thải Khỏi Thị Trường

“Cái bẫy” của Marketing Myopia sẽ khiến doanh nghiệp dần trở nên lạc hậu, không còn đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng. Cuối cùng, họ sẽ bị đào thải khi khách hàng tìm thấy những giải pháp tốt hơn.

Sự thất bại của Nokia và Kodak là minh chứng rõ ràng nhất cho những hậu quả khôn lường của Marketing Myopia.

Bài Học Đau Thương Từ Kodak: Bảo Thủ Giết Chết Sáng Tạo

Hai mươi năm trước, Kodak là “ông lớn” không đối thủ trên thị trường máy ảnh. Những chiếc máy ảnh phim của hãng đã làm mưa làm gió trên toàn thế giới. Bên cạnh đó, Kodak còn kiếm được nguồn thu lớn từ việc bán phim và giấy in.

Tuy nhiên, kỷ nguyên của Kodak chấm dứt khi máy ảnh kỹ thuật số ra đời. Công nghệ kỹ thuật số mang đến trải nghiệm chụp ảnh đột phá, chất lượng hình ảnh cao hơn, thao tác đơn giản hơn và không cần quá trình rửa phim phức tạp. Dần dần, máy phim bị lãng quên.

Sai lầm của Kodak là quá đắm chìm trong thành công và lợi nhuận. Họ bỏ qua xu hướng phát triển của máy ảnh kỹ thuật số và tiếp tục bám trụ vào máy phim. Bởi lẽ, máy phim mang lại lợi nhuận lớn hơn, đặc biệt là từ việc bán phim và giấy in. Nếu chuyển sang máy ảnh kỹ thuật số, nguồn doanh thu này sẽ bị giảm đáng kể.

Sự bảo thủ của Kodak đã tạo cơ hội cho các đối thủ khác vươn lên. Fujifilm, một nhà sản xuất đến từ Nhật Bản, đã nhanh chóng nắm bắt xu hướng mới và thay thế vị trí thống trị của Kodak.

Năm 2012, Kodak phải nộp đơn phá sản, đánh mất hoàn toàn vị thế trên thị trường máy ảnh và chuyển sang các lĩnh vực khác.

Bài Học Cay Đắng Từ Nokia: Chậm Chân Trước Đổi Mới

Tương tự như Kodak, Nokia từng thống trị 70% thị phần điện thoại di động trên toàn thế giới. Tuy nhiên, Nokia giờ đây đã “mất dấu” trên thị trường, không thể cạnh tranh với Apple hay Samsung. Nguyên nhân cũng đến từ Marketing Myopia.

Lãnh đạo Nokia từng thừa nhận rằng công ty thất bại do quá chậm chạp trước công nghệ mới. Họ chỉ tập trung vào thế mạnh về phần cứng mà quên đi việc phát triển ứng dụng tiện ích cho người dùng – yếu tố đã tạo nên thành công của điện thoại thông minh. Nokia tiếp tục phát triển hệ điều hành Symbian, từ chối iOS và Android – hai hệ điều hành mới và ưu việt hơn.

Với ứng dụng tiện ích, hệ điều hành thông minh, dễ sử dụng và các tính năng công nghệ mới, Apple và Samsung đã chiếm lấy ngôi vương của Nokia. “Ông vua” một thời phải đứng trên bờ vực phá sản, liên tục tái cơ cấu và bán đi các bộ phận sản xuất.

Ba “Kim Chỉ Nam” Giúp Doanh Nghiệp Việt Nam Tránh “Cái Bẫy” Marketing Myopia

“Marketing lấy khách hàng làm trọng tâm” là nguyên tắc quan trọng, nhưng chưa đủ để giúp nhà tiếp thị tránh khỏi Marketing Myopia. Dưới đây là ba lưu ý quan trọng:

1. Xây Dựng Kế Hoạch Nghiên Cứu Thị Trường và Khảo Sát Khách Hàng Định Kỳ

Thông thường, hoạt động nghiên cứu thị trường và khảo sát khách hàng chỉ được thực hiện khi triển khai sản phẩm hoặc chiến dịch mới. Điều này vô tình tạo ra Marketing Myopia, khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội mới trên thị trường.

Vì vậy, doanh nghiệp nên có kế hoạch nghiên cứu thị trường và lắng nghe người tiêu dùng định kỳ. Sử dụng công cụ social listening, khảo sát khách hàng, nghiên cứu đối thủ để theo dõi những biến động mới nhất. Khi có kế hoạch cụ thể, doanh nghiệp sẽ chủ động đưa ra phương án phù hợp với sự thay đổi của người tiêu dùng.

2. Đừng “Mù Quáng” Với Dữ Liệu, Hãy Lắng Nghe Khách Hàng

Dữ liệu và thuật toán đang chi phối phần lớn quyết định marketing. Tuy nhiên, không phải insight nào của người tiêu dùng cũng được thể hiện qua dữ liệu. Marketer nên kết hợp giữa con số và cảm nhận thực tế của người tiêu dùng.

Không chỉ thu thập dữ liệu trên bảng thống kê, hãy thường xuyên khảo sát và trò chuyện với khách hàng để khám phá ra những insight và nhu cầu tiềm ẩn.

3. Chấp Nhận Đổi Mới, Biến Thách Thức Thành Cơ Hội

Dù sản phẩm của bạn có thành công đến đâu, trong tương lai vẫn sẽ có những sản phẩm tối ưu hơn. Mỗi năm, vô số công nghệ và giải pháp mới ra đời, tạo nên những loại hình sản phẩm, dịch vụ mới.

Thay vì cố chấp giữ lại thành công cũ, doanh nghiệp nên chấp nhận sự thay thế và đổi mới, coi đó là cơ hội kinh doanh mới. Với lợi thế sẵn có, bạn sẽ dễ dàng tấn công các thị trường mới hơn đối thủ khác.

Marketing Lấy Khách Hàng Làm Trọng Tâm: Chìa Khóa Tránh “Điểm Mù” Trong Tiếp Thị

Marketing Myopia là một lỗi sai nghiêm trọng nhưng rất dễ mắc phải. Ngoài câu chuyện của Kodak và Nokia, Marketing Myopia tồn tại trong từng khía cạnh nhỏ nhất của marketing. Ví dụ như việc lặp lại nội dung viral cũ, hay cố gắng tối ưu quảng cáo theo thuật toán mà quên mất insight của người tiêu dùng. Do đó, để xây dựng chiến lược marketing hiệu quả và bền vững, doanh nghiệp cần đặt khách hàng làm trung tâm, liên tục đổi mới và thích ứng với thị trường.